کشف راهی برای معکوس کردن پیری سلولهای بنیادی خونی
پژوهشگران دانشگاه ایلینوی شیکاگو موفق شدند با شناسایی نقش کلیدی پروتئین «فاکتور پلاکتی ۴» در سلولهای بنیادی خونساز، نشانههای پیری این سلولها را معکوس کنند. این یافته میتواند مسیر تازهای برای پیشگیری یا درمان اختلالات ایمنی و خونی مرتبط با افزایش سن فراهم کند.
با بالا رفتن سن، تغییراتی همچون خاکستری شدن موها یا کاهش توان عضلانی رخ میدهد؛ اما سیستم ایمنی نیز تحت تأثیر قرار میگیرد. سلولهای بنیادی خونساز که مسئول تولید سلولهای ایمنی و خونی هستند، به مرور زمان دچار جهشهای انباشته میشوند و خطر ابتلا به سرطان یا بیماریهای دیگر را افزایش میدهند.
نقش فاکتور پلاکتی ۴ در پیری سلولها مطالعات نشان داد کاهش سطح پروتئین فاکتور پلاکتی ۴ یکی از عوامل اصلی پیری سلولهای بنیادی است. زمانی که این پروتئین دوباره به سلولهای پیر بازگردانده شد، تغییرات مرتبط با پیری معکوس شدند و عملکرد سلولها بهبود یافت.
تفاوت عملکرد سلولهای بنیادی در جوانی و پیری در افراد جوان، سلولهای بنیادی بهطور متوازن سلولهای میلوئیدی (مانند گلبولهای قرمز و برخی سلولهای ایمنی) و سلولهای لنفوئیدی (مانند سلولهای T و B) را تولید میکنند. اما با افزایش سن، تولید سلولهای میلوئیدی بیشتر و سلولهای لنفوئیدی کمتر میشود؛ موضوعی که کارایی سیستم ایمنی را کاهش میدهد.
آزمایشهای حیوانی و انسانی در آزمایشهای انجامشده روی موشهای پیر، تزریق خون حاوی فاکتور پلاکتی ۴ به مدت یک ماه توانست سلولهای بنیادی را جوانتر کند و عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشد. همین نتایج در آزمایشهای سلولی انسانی نیز مشاهده شد.
چشمانداز درمانی اگرچه این پروتئین بهتنهایی قادر به جوانسازی کامل بدن یا افزایش طول عمر نیست، اما میتواند بخشی از راهکارهای بازسازی بافتها باشد و در درمان بیماریهای مرتبط با سن نقش مهمی ایفا کند. پژوهشگران معتقدند این یافته نشان میدهد امکان بازگرداندن برخی اختلالات ناشی از پیری وجود دارد