کشفی تازه درباره نیاکان انسان؛ لوسی هم درختنورد بود هم دوپا
حدود ۳.۲ میلیون سال پیش، در دشتهای آفریقای شرقی، موجودی دوپا زندگی میکرد که امروز او را با نام «لوسی» (Lucy) میشناسیم؛ فسیلی که نهتنها چهره تکامل انسان را تغییر داد، بلکه هنوز هم رازهای تازهای از زندگی و مرگ نیاکان ما را آشکار میکند. پژوهشهای جدید نشان میدهد دانشمندان اکنون بیش از هر زمان دیگری میدانند لوسی چگونه زندگی میکرد، چگونه حرکت میکرد و چگونه جان خود را از دست داد.
لوسی، که متعلق به گونه Australopithecus afarensis بود، در سال ۱۹۷۴ در منطقه هدار اتیوپی کشف شد. اسکلت او یکی از کاملترین بقایای انسانی اولیه است؛ بهقدری کامل که برای نخستینبار این فرضیه را تقویت کرد که راه رفتن روی دو پا پیش از رشد بزرگ مغز انسان رخ داده است. اما دههها بعد، فناوریهای نوین تصویربرداری و اسکن سهبعدی، بار دیگر لوسی را به صدر اخبار علمی بازگرداندهاند.
زندگی میان درختان و زمین
بر اساس تحلیلهای جدید از استخوانهای بازو، شانه و قفسه سینه لوسی، پژوهشگران به این نتیجه رسیدهاند که او هم روی زمین راه میرفته و هم مهارت بالایی در بالا رفتن از درختان داشته است. این کشف نشان میدهد نیاکان اولیه ما نه کاملاً زمینی بودند و نه کاملاً درختزی؛ بلکه در یک مرحله گذار تکاملی زندگی میکردند.
ساختار مفاصل شانه و طول بازوهای لوسی حاکی از آن است که بالا رفتن از درخت هنوز نقش مهمی در زندگی روزمره او داشته؛ احتمالاً برای فرار از شکارچیان یا یافتن غذا. در عین حال، لگن و استخوانهای پا نشان میدهد که راه رفتن دوپا بخش مهمی از حرکت او روی زمین بوده است.
مرگی ناگهانی، نه فرسایشی
یکی از شگفتانگیزترین بخشهای پژوهش جدید، چگونگی مرگ لوسی است. برخلاف تصور قدیمی که مرگ او را ناشی از بیماری یا فرسایش طبیعی میدانست، شواهد تازه نشان میدهد لوسی احتمالاً بر اثر سقوط شدید از ارتفاع جان باخته است.
اسکنهای CT نشان دادهاند که شکستگیهای متعددی در استخوانهای او وجود دارد؛ شکستگیهایی که ویژگی آسیبهای حاد و پرانرژی را دارند، شبیه آنچه امروزه در سقوط از درخت یا صخره مشاهده میشود. دانشمندان معتقدند لوسی ممکن است از بالای یک درخت بلند سقوط کرده و فرصت بازسازی استخوانها را پیدا نکرده باشد.
تصویری انسانیتر از نیاکان ما
این یافتهها نهتنها از نظر علمی اهمیت دارند، بلکه لوسی را انسانیتر از همیشه جلوه میدهند: موجودی که میان امنیت درختان و خطرات زمین در رفتوآمد بوده و مرگش، مانند بسیاری از انسانهای امروزی، حاصل یک حادثه ناگهانی بوده است.
پژوهشگران تأکید میکنند که ترکیب دادههای فسیلی قدیمی با فناوریهای جدید، به ما اجازه میدهد داستان زندگی نیاکانمان را نه بهصورت استخوانهای خاموش، بلکه بهعنوان روایتی زنده از بقا، خطر و تکامل بازخوانی کنیم.