چرا مصرف این مسکن محبوب برای کلیهها خطرناک است؟
مصرف مسکنها برای بسیاری از افراد به یک عادت روزمره تبدیل شده است؛ سردرد، دردهای عضلانی یا مشکلات قاعدگی اغلب با چند قرص برطرف میشوند. در میان این داروها، ایبوپروفن بهعنوان یکی از پرکاربردترین داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی شناخته میشود. از سوی دیگر، کافئین که بهطور طبیعی در قهوه، چای و برخی نوشیدنیها وجود دارد، بهعنوان مادهای محرک میتواند اثر مسکنها را تقویت کند. اما واقعیت این است که ترکیب ایبوپروفن و کافئین میتواند تهدیدی جدی برای سلامت کلیهها باشد؛ خطری که بسیاری از مصرفکنندگان از آن بیخبرند.
مطالعات پزشکی نشان میدهد ایبوپروفن با مهار آنزیمهای خاصی در بدن عمل میکند که نقش مهمی در تنظیم جریان خون کلیهها دارند. این دارو در مصرف کوتاهمدت و دوز کنترلشده معمولاً ایمن است، اما زمانی که بهطور مکرر یا در دوز بالا استفاده شود، میتواند به کاهش خونرسانی به کلیهها منجر شده و عملکرد طبیعی آنها را مختل کند. این خطر در افرادی که دچار کمآبی بدن، فشار خون بالا یا بیماریهای زمینهای هستند، چند برابر میشود.
در این میان، کافئین با اثر ادرارآور خود، میتواند وضعیت را پیچیدهتر کند. مصرف کافئین باعث افزایش دفع مایعات از بدن میشود و در نتیجه، بدن در معرض کمآبی قرار میگیرد. کمآبی یکی از مهمترین عوامل تشدیدکننده آسیب کلیه است؛ زیرا کلیهها برای دفع سموم و تنظیم الکترولیتها به آب کافی نیاز دارند. زمانی که ایبوپروفن و کافئین همزمان مصرف میشوند، این دو اثر منفی میتوانند بهصورت همافزا عمل کنند.
پزشکان هشدار میدهند که مصرف قرصهای مسکن حاوی کافئین، بهویژه بدون نوشیدن آب کافی، خطر بروز نارسایی حاد کلیه را افزایش میدهد. این موضوع تنها مختص افراد سالمند نیست؛ حتی جوانان و ورزشکارانی که پس از تمرینات سنگین و در شرایط کمآبی از این ترکیب استفاده میکنند نیز در معرض خطر قرار دارند. گزارشهایی از مراجعه بیماران جوان به مراکز درمانی با علائم درد پهلو، کاهش ادرار و افزایش کراتینین خون، زنگ خطری جدی در این زمینه محسوب میشود.
نکته مهم دیگر، مصرف خودسرانه و طولانیمدت این داروهاست. بسیاری از افراد بدون مشورت با پزشک، برای افزایش اثربخشی مسکن، آن را همراه با قهوه یا نوشیدنیهای انرژیزا مصرف میکنند. این در حالی است که دوز بالاتر یا مصرف طولانیمدت ایبوپروفن، حتی بدون کافئین، میتواند به کلیهها آسیب برساند و کافئین این روند را تشدید میکند.
متخصصان توصیه میکنند برای پیشگیری از آسیب کلیوی، مسکنها تنها در صورت نیاز واقعی و با کمترین دوز مؤثر مصرف شوند. همچنین نوشیدن آب کافی، پرهیز از مصرف همزمان مسکن با نوشیدنیهای کافئیندار و توجه به علائم هشداردهنده مانند تورم، کاهش ادرار یا درد پهلو اهمیت زیادی دارد. افرادی که سابقه بیماری کلیوی، فشار خون یا دیابت دارند، باید در مصرف این داروها احتیاط بیشتری به خرج دهند.
در نهایت، آگاهی از عوارض داروهایی که بهظاهر بیخطر به نظر میرسند، نقش کلیدی در حفظ سلامت دارد. ترکیب ایبوپروفن و کافئین اگرچه ممکن است درد را سریعتر تسکین دهد، اما بهای آن میتواند آسیب به یکی از حیاتیترین اندامهای بدن باشد؛ آسیبی که گاهی جبرانناپذیر است.