آمازون در آستانه فروپاشی اقلیمی؟ هشدار تازه درباره مرگ درختان

آمازون دارد تغییر شکل می‌دهد.

نه آرام، نه تدریجی؛ بلکه با سرعتی که دانشمندان را هم نگران کرده است.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد بزرگ‌ترین جنگل بارانی جهان وارد وضعیتی شده که اقلیم‌شناسان نامی هشداردهنده برای آن انتخاب کرده‌اند: اقلیم «هایپرتروپیکال»؛ مرحله‌ای فراتر از گرمسیری معمول که می‌تواند مرگ میلیون‌ها درخت را رقم بزند.

در این اقلیم، گرما دیگر فروکش نمی‌کند.

شب‌ها خنک نمی‌شوند.

درختان فرصتی برای نفس کشیدن ندارند.

دانشمندان می‌گویند بسیاری از گونه‌های گیاهی آمازون اساساً برای چنین شرایطی ساخته نشده‌اند. افزایش دمای پایدار و رطوبت خفه‌کننده، چرخه طبیعی رشد و تنفس درختان را مختل کرده و فشار دائمی، آن‌ها را به‌سمت زوال می‌برد.

مسأله فقط نابودی چند درخت نیست.

پای ستون تعادل اقلیم زمین در میان است.

آمازون سال‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مخازن جذب دی‌اکسیدکربن جهان عمل می‌کرد. اما داده‌های جدید نشان می‌دهد بخش‌هایی از این جنگل در حال عبور از یک مرز خطرناک هستند؛ مرزی که در آن، جذب کربن جای خود را به انتشار کربن می‌دهد.

اگر این روند تثبیت شود، آمازون دیگر سپر زمین در برابر گرمایش جهانی نخواهد بود؛

بلکه به یکی از شتاب‌دهنده‌های آن تبدیل می‌شود.

اقلیم هایپرتروپیکال یعنی گرمای مداوم، تبخیر شدید و استرس حرارتی دائم. در چنین شرایطی، حتی درختان بالغ که صدها سال دوام آورده‌اند، شروع به از دست دادن توان زیستی خود می‌کنند. رشد متوقف می‌شود، برگ‌ها می‌ریزند و مرگ خاموش آغاز می‌شود.

دانشمندان هشدار می‌دهند که این تغییرات به سرعت در حال رخ دادن است. مدل‌های اقلیمی نشان می‌دهد اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، بخش‌هایی از آمازون ممکن است طی چند دهه آینده به وضعیتی غیرقابل بازگشت برسند؛ جایی که دیگر نمی‌توان آن را جنگل بارانی متراکم نامید.

اما این بحران فقط به آمریکای جنوبی محدود نمی‌ماند.

تضعیف آمازون می‌تواند الگوهای بارش را برهم بزند، خشکسالی‌ها را تشدید کند و امنیت غذایی میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار دهد. از موج‌های گرمایی شدید گرفته تا بی‌ثباتی اقلیمی در مناطق دوردست؛ پیامدها جهانی خواهند بود.

آنچه این وضعیت را خطرناک‌تر می‌کند، نقش انسان در تشدید آن است.

جنگل‌زدایی گسترده، سوزاندن درختان، مصرف بی‌رویه سوخت‌های فسیلی و بی‌توجهی سیاسی، آمازون را به لبه پرتگاه رسانده‌اند.

دانشمندان تأکید می‌کنند هنوز نشانه‌هایی از امید وجود دارد، اما زمان بسیار محدود است. توقف تخریب جنگل‌ها و کاهش جدی انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌تواند سرعت سقوط را کم کند؛ نه با وعده، بلکه با اقدام فوری.

آمازون امروز فقط یک جنگل نیست.

یک آلارم جهانی است.

اگر این هشدار نادیده گرفته شود، هزینه آن فراتر از نابودی یک اکوسیستم خواهد بود؛

بهایی که کل زمین باید بپردازد.